Sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia

Akt poświadczenia dziedziczenia

Od marca 2009 roku spadkobiercy mają do wyboru przeprowadzenie procedury stwierdzenia nabycia spadku w sądzie albo w kancelarii notarialnej. Sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia pełni taką samą funkcję jak stwierdzenie nabycia spadku przez sąd – stanowi dowód, że określona osoba jest spadkobiercą. Notariusz nie może sporządzić aktu poświadczenia dziedziczenia w następujących przypadkach:

• spadek został otwarty przed dniem 1 lipca 1984 r. (otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy);
• dziedziczenie na podstawie testamentów szczególnych (ustnego, sporządzonego podczas podróży polskim statkiem morskim lub powietrznym, wojskowego);
• notariusz ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku, a w przypadku gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny i przedmiotu zapisu lub powstał spór w tym zakresie;
• wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa osoba nie będąca spadkobiercą, mająca w tym interes;
• w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
• w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, lub też osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone;
• wskutek braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada, jako spadkobiercy ustawowemu, gminie albo Skarbowi Państwa;
• spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą.

Opis procedury przy notarialnym poświadczeniu dziedziczenia

Przy notarialnym poświadczeniu dziedziczenia nie obowiązuje żadna rejonizacja – całą procedurę można przeprowadzić u dowolnie wybranego notariusza po przedłożeniu odpowiednich dokumentów, tj.:

• odpisu aktu zgonu spadkodawcy;
• odpisów aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy;
• testamentu spadkodawcy, jeśli został sporządzony;
• numeru PESEL spadkodawcy z anulowanego dowodu osobistego lub wpisanego na akcie zgonu przez pracownika Urzędu Stanu Cywilnego lub wynikającego z zaświadczenia wydanego w Urzędzie Gminy ostatniego miejsca zameldowania spadkodawcy.

Procedura spadkowa u notariusza składa się z następujących etapów:

1. Otwarcie i ogłoszenie testamentu, jeżeli był sporządzony.
2. Spisanie protokołu dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, mogących wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi; jeżeli od otwarcia spadku nie upłynęło więcej niż 6 miesięcy spadkobiercy muszą dodatkowo złożyć oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
3. Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.
4. Zarejestrowanie aktu poświadczenia w elektronicznym rejestrze, prowadzonym przez krajową Radę Notarialną.
5. Złożenie przez spadkobierców oświadczenia o wchodzących w skład spadku nieruchomościach, prawach użytkowania wieczystego nieruchomości oraz spółdzielczych własnościowych prawach do lokali lub budynków mieszkalnych, dla których prowadzone są księgi wieczyste.

Protokół dziedziczenia zawiera, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenia wszystkich osób, które stawiły się u notariusza jako wchodzący w rachubę spadkobiercy ustawowi i testamentowi. Gdy spadkodawca pozostawił po sobie testament, notariusz otwiera go i ogłasza. W przypadku poświadczenia dziedziczenia, które następuje przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Na podstawie protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Określa on krąg spadkobierców oraz ich udziały w majątku spadkowym. Nabierze on mocy prawnej dopiero, gdy zostanie zarejestrowany w elektronicznym rejestrze aktów poświadczenia dziedziczenia (RAPD). Rejestr ma na celu uniemożliwienie ponownego poświadczenia dziedziczenia po tym samym spadkodawcy np. w innej kancelarii notarialnej. Gdy w rejestrze znajdują się dane spadkodawcy o tym samym numerze PESEL, to rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia będzie niemożliwa. Wypis aktu poświadczenia dziedziczenia będzie służył spadkobiercom do wykazania swojego prawa do spadku (np. przy sprzedaży odziedziczonej nieruchomości).

Opłaty związane z poświadczeniem dziedziczenia

Decydując się na ustalenie praw do spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia musicie Państwo liczyć się z następującymi kosztami:

• sporządzenie protokołu dziedziczenia – 100 zł + 23% VAT,
• sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia – 50 zł + 23% VAT,
• sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu – 50 zł + 23% VAT,
• sporządzenie oświadczenia o przyjęciu spadku – 50 zł + 23% VAT,
• sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku – 50 zł + 23% VAT,
• złożenie oświadczenia o wchodzących w skład spadku nieruchomościach, prawach użytkowania wieczystego nieruchomości oraz spółdzielczych własnościowych prawach do lokali lub budynków mieszkalnych, dla których prowadzone są księgi wieczyste – 200 zł + 23% VAT,
• koszty wypisów – 6 zł + 23% VAT za każdą stronę dokumentu.